GDBD - Kancelaria Radców Prawnych

Szeroki dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości oraz wzrost świadomości prawnej, a przede wszystkim rosnące oczekiwania coraz większej sprawności działania aparatu administracji na różnych szczeblach zrodziły potrzebę modyfikacji regulacji postępowania sądowo-administracyjnego. 

Dnia 15 sierpnia 2015 r. wejdzie w życie znacząca zmiana (81 zmian w obowiązujących przepisach) w procedurze postępowania przed sądami administracyjnymi. Zmiana ta została uchwalona Ustawą z dnia 9 kwietnia 2015r. o zmianie ustawy ? Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z  dnia 14 maja 2015 r. poz.658).

W związku z wątpliwościami dotyczącymi charakteru czternastodniowego terminu na usunięcie przez organ naruszeń prawa (art.52§3 p.p.s.a.), czy jest to termin prawa procesowego, czy materialnego, ustawodawca doprecyzował treść powołanego przepisu poprzez wskazanie, że do kompetencji sądu, do którego wniesiono skargę należy ocena, czy istnieją przesłanki do przywrócenia przedmiotowego terminu, czy nie. Sąd nie będzie jednak wydawał odrębnego rozstrzygnięcia, a uznanie, że uchybienie terminu do wniesienia skargi nastąpiło bez winy oskarżonego będzie skutkowało merytorycznym rozpoznaniem skargi.

Przyspieszeniu postępowania ma służyć zmiana art. 54 §2 i §3 p.p.s.a. poprzez doprecyzowanie, że organ administracji ma trzydzieści dni na przygotowanie odpowiedzi na skargę, skompletowanie akt spray i przesłanie ich do sądu. Początek biegu tego terminu rozpoczyna się od daty faktycznego otrzymania skargi przez organ, a nie jak było dotychczas od daty jej wniesienia. Także w trzydziestodniowym terminie organ  ma obowiązek poinformować sąd o swojej decyzji autokontrolnej.

Nowelizacja wprowadziła jako obligatoryjny element skargi przedstawienie dowodu na wezwanie organu do usunięcia naruszeń prawa, oczywiście w sytuacjach gdy takie wezwanie jest wymagane. Oznacza to, że nie załączenie do skargo dowodu wezwania organu i nie uzupełnienie tego braku na wezwanie będzie skutkowało odrzuceniem skargi.

Wzorem art.132§1 k.p.c. w art.66§2 p.p.s.a. wprowadzono obowiązek doręczania pism bezpośrednio pomiędzy profesjonalnymi pełnomocnikami.

Rozszerzony został także zakres spraw, które mogą być rozpoznane w trybie uproszczonym o skargi na postanowienia, na bezczynność i przewlekłość postępowania. Zgodnie z dotychczasową regulacją warunkiem rozpoznania sprawy w tym trybie jest wniosek strony i brak sprzeciwu pozostałych stron, co w wielu przypadkach uniemożliwiało rozpoznawanie spraw w trybie uproszczonym. W przypadku spraw wskazanych powyżej sąd ma możliwość rozpoznawania ich w trybie uproszczonym  z urzędu.

Konieczność zakończenia spraw, które przez lata są zawieszone na skutek śmierci strony i braku zgłoszenia następców prawnych, legła u podstaw wprowadzenia możliwości umorzenia zawieszonego na skutek w/w przyczyn postępowania po upływie 5 lat od daty wydania postanowienia o jego zawieszeniu.

Kluczową zmianą wydaje się być przyznanie sądom administracyjnym kompetencji do określenia w wyroku uwzględniającym skargę sposobu załatwienia sprawy, a nawet przyszłego rozstrzygnięcia, jeżeli będą to uzasadniały okoliczności sprawy. Dodanie art.145 a p.p.s.a. ma na celu wyposażenie sądów administracyjnych w możliwość merytorycznego orzekania w sprawie.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy jej celem jest usprawnienie, uproszczenie i zapewnienie szybkości postępowania przed sądami administracyjnymi w pierwszej jak i w drugiej instancji.

Czy ten cel zostanie zrealizowany pokaże dopiero praktyka stosowania nowych przepisów, ale w ocenie autorki niniejszego artykułu wskazane w nim, niektóre tylko ze zmian, dają podstawy przypuszczać, że ich kierunek jest słuszny, a sprawne ich stosowanie przez organu administracji i sądy administracyjne pozwoli na zrealizowanie założonych w nowelizacji celów.